Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Buổi trải nghiệm đầu tiên diễn ra từ 8h30’ đến 11h30’ ngày Chủ nhật (20/11/2016) tại cơ sở 2 BTLSQG (số 25 Tôn Đản, Hoàn Kiếm, Hà Nội) với các hoạt động hết sức thú vị: Tham gia các hoạt động trí tuệ và thể chất để nhận tem phiếu; Trải ngiệm xếp hàng thời bao cấp; Tham quan trưng bày chuyên đề “Đổi mới - Hành trình của những ước mơ”; Gặp gỡ nhân chứng - chủ nhân của “Chiếc tivi JVC vỏ đỏ” - hiện vật đang được trưng bày tại Bảo tàng; Trải nghiệm các món ăn thời kỳ bao cấp và thời kỳ đổi mới…

Cửa hàng Mậu dịch 25 Tôn Đản.

Các em lần lượt tham gia 3 hoạt động chơi mang tên: Chiếc hộp Tri thức (là những câu hỏi ôn lại kiến thức mà các em đã học ở các buổi trước tại BTLSQG), Ném vòng và Ô ăn quan. Đây là phần khởi động có sự kết hợp giữa hoạt động trí tuệ và thể chất, các em phải vượt qua những thử thách của chương trình, trả lời được các câu hỏi hoặc chiến thắng trong các hoạt động chơi mới nhận được những chiếc tem phiếu bất kỳ để có được cơ hội đến quầy Mậu dịch xếp hàng và mua hàng.

Các em tham gia hoạt động “Ném vòng”.

Các em vui mừng khi được cầm tem phiếu mua hàng trên tay.

Phần khởi động kết thúc, các em tiếp tục được tham gia hoạt động trải nghiệm hết sức hấp dẫn đó là xếp hàng để mua lương thực, thực phẩm từ “Cửa hàng Mậu dịch số 25 Tôn Đản”. Cửa hàng Mậu dịch có bảng thông báo ghi rõ những mặt hàng có bán trong ngày bao gồm lương thực, thực phẩm và bách hóa…. Các em cầm những chiếc tem phiếu trên tay, xếp hàng với sự háo hức và mong muốn mua được những món hàng của mình. Bạn thì nhận được 2 hộp sữa đặc có đường để dùng trong cả năm; bạn được 2 cái bánh mì, trừ vào phiếu 1 kg gạo; bạn được quả bí đao, bạn được quả bí ngô; bạn được 2 lạng lạc, hoặc 2 lạng đậu xanh, 2 bút hoặc 2 vở; Có bạn còn được cả miếng thịt rất nhiều mỡ - một món hàng hết sức quý giá và khan hiếm thời bấy giờ; có bạn thì ngậm ngùi, nuối tiếc vì mặt hàng mình cần mua đã hết, đành phải quay lại vào ngày hôm sau… Việc xếp hàng mua lương thực, thực phẩm bằng những chiếc tem phiếu mà mình đã cố gắng giành được qua trải nghiệm các hoạt động trí tuệ và thể chất đã thực sự tạo cơ hội để các em có thể hình dung về thời kỳ Bao cấp hết sức khó khăn mà các thế hệ đi trước đã trải qua.

Các em xếp hàng mua lương thực, thực phẩm tại cửa hàng Mậu dịch.

Sau hai hoạt động trải nghiệm ở không gian ngoài trời, các em được vào tham quan trưng bày chuyên đề “Đổi mới - Hành trình của những ước mơ”. Với cách tiếp cận mới và phương pháp trưng bày hiện đại, phòng trưng bày chuyên đề “Đổi mới - Hành trình của những ước mơ” đã thực sự thu hút các em học sinh với những hiện vật và câu chuyện kể gắn liền với nhân vật cụ thể - những con người đã dũng cảm xé rào, tìm đường Đổi mới, đưa đất nước thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng những năm 1980; những con người bình thường nhưng luôn sáng lên tinh thần đổi mới và sáng tạo vì một cuộc sống tương lai tốt đẹp hơn. Đặc biệt là không gian trải nghiệm “Bức tường Ký ức” đã thực sự tạo được ấn tượng mạnh đối với các em học sinh. Lối kể chuyện dí dỏm, hấp dẫn, dễ nhớ, dễ hiểu của cô hướng dẫn viên bảo tàng Nguyễn Thu Giang và đặc biệt là câu chuyện “Chiếc tivi JVC vỏ đỏ” đến từ nhân chứng - chú Nguyễn Dương Hoàng - Cán bộ Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã trở thành điểm nhấn trong buổi tham quan, trải nghiệm về thời kỳ bao cấp. Chú nhẹ nhàng kể: …Vào những năm đó, nhà nào sắm được chiếc vô tuyến màu thì thật là oách. Cả xóm đến xem phim nhờ vào mỗi buổi tối, hễ có nhạc phim là mọi người bỏ hết ăn, uống, cả khu tập trung ngồi xem, rất vui, sinh hoạt cộng đồng rất gắn bó”. Cứ thế, cứ thế… các câu chuyện dần đi vào trong trí nhớ các em, tạo một ấn tượng sâu sắc trong suy nghĩ của thế hệ trẻ và phần nào giúp các em hình dung được bức tranh cuộc sống của một thời kỳ lịch sử đã qua.

Gặp gỡ nhân chứng cùng câu chuyện về “Chiếc tivi JVC vỏ đỏ”.

11h - là thời gian bắt đầu của hoạt động cuối cùng: Trải nghiệm món ăn. Đầu tiên, các em được thưởng thức một số món ăn của thời kỳ bao cấp như: Cơm độn mì, cơm cháy, tóp mỡ chấm nước mắm, rau khoai lang nấu mẻ, canh tóp mỡ nấu dưa…. trong những cái bát, đĩa, chiếc tô men sờn cũ cách đây vài chục năm. Lần đầu tiên, các em được ăn những món ăn mà có khi mới chỉ được nghe ông bà, cha mẹ kể lại hoặc đọc qua sách báo, xem trên tivi. Sau đó, các em tiếp tục được ăn những món ăn hấp dẫn của thời kỳ hiện đại như: Pizza, xúc xích, khoai tây chiên…

Có lẽ, trong suy nghĩ của những người làm chương trình như chúng tôi và các bậc phụ huynh thì những món ăn trong bữa cơm thời bao cấp được đặt cạnh pizza, xúc xích, khoai tây chiên sẽ làm cho các con cảm thấy đồ ăn bây giờ sao ngon thế! Nhưng ngược lại, sau khi được trải nghiệm, chỉ có một số ít các bạn thấy pizza, xúc xích hấp dẫn, còn phần lớn các bạn lại thấy món cơm ghế với mì ăn có vị lạ miệng, ngon ngon, nhất là ăn cùng tóp mỡ và canh dưa, chỉ trong ít phút, bữa cơm thời bao cấp đã thực sự rất hấp dẫn các em học sinh và nhiều bạn mong muốn được ăn thêm nữa. Khi được hỏi ai thấy cơm thời bao cấp ngon thì rất nhiều cánh tay giơ lên... và các bạn ngây thơ nói với nhau rằng: Cơm thời bao cấp ngon thật…!Giá mà…!

Một phụ huynh học sinh chia sẻ: Cảnh chen chúc trước Cửa hàng Bách hóa hôm nay đúng là gợi nhớ đến thời bao cấp thật. Có chăng Cửa hàng Bách hóa này hơi "đẹp và xịn hơn" so với ngày xưa, hàng hóa cũng "nuột" hơn nhiều và cô mậu dịch viên cũng niềm nở và ân cần hơn nhiều! Nhưng thực sự đã giúp chúng tôi được sống lại thời kỳ chúng tôi còn nhỏ và giúp các con có được hình dung ban đầu về thời kỳ Bao cấp. Các cán bộ ở Bảo tàng đã thực sự tổ chức cho các con một buổi học thật thú vị, thật bổ ích và hết sức ý nghĩa!. Một phụ huynh khác nói: Chúng tôi mong muốn rằng, Bảo tàng sẽ tổ chức được nhiều chương trình hơn nữa theo mô hình trải nghiệm độc đáo như thế này cho thế hệ trẻ học đường có cơ hội được trải nghiệm về những thời kỳ đã qua của cha ông ta, giúp các em ngày càng thêm yêu lịch sử hơn, thêm trân trọng, quý báu những “di sản” mà cha ông ta đã để lại cho thế hệ mai sau.

Những lời chia sẻ, động viên và đặc biệt là vẻ mặt háo hức, những ánh mắt tiếc nuối của các em đã thực sự tạo động lực thêm cho những người làm chương trình giáo dục như chúng tôi có thêm “ngọn lửa” nhiệt huyết để có thể xây dựng nhiều hơn nữa những hoạt động trải nghiệm, khám phá lịch sử cho thế hệ trẻ học đường.

Bài: Lê Liên

Ảnh: Trịnh Tân