Paris được biết đến như một thành phố của các bảo tàng lừng danh thế giới. Bên cạnh bảo tàng Louvre, bảo tàng quân đội Paris ( Musée de l'Armée ) có thể xem là một trong những bảo tàng nổi tiếng vinh danh lịch sử quân đội thế giới. Không chỉ độc đáo từ kiến trúc mà hệ thống hiện vật cũng đặc sắc và thú vị.
Paris được biết đến như một thành phố của các bảo tàng lừng danh thế giới. Bên cạnh bảo tàng Louvre, bảo tàng quân đội Paris ( Musée de l'Armée) có thể xem là một trong những bảo tàng nổi tiếng vinh danh lịch sử quân đội thế giới. Không chỉ độc đáo từ kiến trúc mà hệ thống hiện vật cũng đặc sắc và thú vị.
Phối cảnh trên cao của tổng thể công trình
MỘT KIẾN TRÚC VÀ LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ĐỘC ĐÁO
Bảo tàng quân đội Paris được đặt trong khuôn viên của tòa cung điện cổ Les Invalides (Les Invalides có nghĩa là “Những người Thương binh”) nằm tại Quận 7 thành phố Paris, thuộc khu vực tập trung nhiều công trình nổi tiếng: tháp Eiffel, École Militaire, bảo tàng Orsay, bảo tàng Rodin..., vốn là một dinh thự hoành tráng tại trung tâm thủ đô Paris (CH Pháp) do vua Louis XIV, mệnh danh là “Vua mặt trời” thành lập năm 1670. Công trình ban đầu được xây dựng để đón tiếp và chăm sóc những chiến sỹ bị thương trở về từ sau các cuộc chiến tranh. Quy mô lâu đài Les Invalides được quy hoạch một quần thể bao gồm nhà thương, trại lính, dưỡng lão và tu viện.
Phối cảnh tổng thể khuôn viên công trình
Đến cuối thế kỷ thứ XVII, Les Invalides đón nhận 4.000 thương binh thường trực. Những thương binh nhẹ làm gác cổng, làm việc trong những phân xưởng chế tạo giây thừng, thảm và đèn. Tất cả đều do những thương binh sĩ quan quản lý.
Tuy nhiên, khi hoàng đế Napoléon Bonaparte lừng danh của nước Pháp lên ngôi, cung điện Les Invalides và khu thánh đường Saint Louis của khuôn viên đã được quy hoạch lại trở thành nơi thờ phụng các anh hùng quân đội quốc gia.
Chi tiết mái vòm mạ vàng vút cao là điểm nhấn trên cao của thành phố
Kiến trúc tòa tháp chính với mái vòm mạ vàng
Cảnh quan khu vườn quảng trường phía trước
Tượng trang trí tại vườn quảng trường phía trước
Hiện nay, cung điện Les Invalides với mái vòm mạ vàng cao vút đồ sộ là một điểm nhấn quan trọng trong khung cảnh thành phố. Các cánh của cung điện vẫn giữ nguyên được ngôn ngữ kiến trúc Cổ điển (Classic) tiêu biểu của kiến trúc Pháp với hệ thống mái Mansard cao vút, các gờ phào, phù điêu đắp nổi kích thước lớn trên các mặt tiền công trình. Bãi cỏ phía Bắc của điện rộng 32 800 m², kéo dài tới bờ sông Seine, vị trí cầu Alexandre-III. Các dãy nhà của Invalides được xây dựng vuông góc và đối xứng Đông Tây, tạo thành 15 sân và vườn nhỏ bên trong. Sân lớn nhất mang tên sân danh dự (cour dʼhonneur), nằm ở chính giữa. Nhà thờ, ở phía Nam, có đỉnh mái vòm cao 101 mét. Kiến trúc của điện Invalides đã trở thành hình mẫu cho một số công trình nổi tiếng khác, như điện Capitol và tòa thị chính San Francisco ở Hoa Kỳ.
Kiến trúc các khối nhà được bảo tồn nguyên vẹn theo phong cách kiến trúc cổ điển Pháp
Kiến trúc khu nhà trưng bày cánh trái
Chi tiết kiến trúc khu cổng sau của bảo tàng
Khu nhà nguyện ở phía sau
Cũng nằm bên trong khuôn viên cung điện Les Invalides vẫn còn là quân y viện hoạt động theo các chức năng của thời kỳ sáng lập như cũ ở cánh trái, trong khi cánh phải được dành cho Bảo tàng quân đội và nhà thờ Saint Louis trở thành nơi chôn cất Napoléon Bonaparte. Nóc vòm tròn “Le Dôme” mà ngay bên dưới là nơi đặt lăng mộ Napoléon Bonaparte được dát bằng vàng ròng, lần cuối cùng vào năm 1989 với 12kg vàng ròng.
NƠI TRƯNG BÀY CÁC HIỆN VẬT QUÝ GIÁ VỀ QUÂN ĐỘI VÀ CÁC CUỘC CHIẾN THẾ GIỚI.
Hàng năm có khoảng hơn 1,5 triệu khách đến tham quan Bảo tàng quân đội Paris, điều này cho thấy sức hút rất lớn đối với du khách. Bên cạnh kiến trúc công trình, hệ thống các hiện vật trưng bày đồ sộ, được bài trí trưng bày công phu chính là một trong những yếu tố quan trọng thu hút du khách.
Trang trí tinh xảo mái vòm và hệ cột đỡ trong nội thất
Cấu trúc cột vòm bằng đá trắng kết hợp với tượng trang trí tinh xảo
Tổng thể không gian tòa cung điện cũng được quy hoạch phân chia thành các khu vực triển lãm gồm có 8 chủ đề trọng tâm lớn, chia theo các thời kỳ chiến tranh như: Thời kỳ trung cổ thế kỷ thứ 17 với các chiến cụ như gươm giáo, kỵ sĩ đi ngựa, áo giáp bằng sắt rất nặng nề; Thời kỳ dùng súng ống, đại bác và bộ binh đánh giáp lá cà; thời kỳ đến Đệ nhất thế chiến, Thời kỳ Đệ nhị thế chiến dùng bom nguyên tử, khu mộ Napoléon Bonaparte, khu kỷ niệm Charles-de-Gaulle và thánh đường Saint-Louis. Trải qua các thời kỳ lịch sử của nước Pháp, có 03 vị anh hùng quân đội được vinh danh chính ở bảo tàng bao gồm: vua Louis XIV, hoàng đế Napoléon Bonaparte và tướng Charles-de-Gaulle.
Không gian và nơi để quan tài hoàng đế Napoleon Bonaparte
Trang trí phù điêu trên tường khu hầm mộ
Điểm nhấn chính ngay từ phía cửa vào chính là khu lăng mộ của Hoàng đế Napoléon Bonaparte. Được xây dựng kéo dài 20 năm, cho đến tận năm 1861 mới hoàn thành, khu lăng mộ có vị trí nằm ngay phía dưới mái vòm dát vàng trung tâm. Thi hài vua Napoléon nằm trong 05 lớp áo quan làm bằng sắt trắng, gỗ gụ, chì và gỗ mun, tất cả đặt trong một khối đá đỏ, nằm trên một cái bệ bằng đá hoa cương xanh lục của vùng Vosges, cao 5 mét. Dưới chân lăng mộ là nhành hoa nguyệt quế biểu tượng của chiến thắng và tám tên chiến thắng của Napoléon: Rivoli, Pyramides, Marengo, Austerlitz, Iena, Frieland, Wagram, và Moskowa. Xung quanh lăng là 12 tượng phụ nữ, biểu tượng cho 12 chiến thắng, đứng vòng tròn. Khu lăng mộ Napoléon được mở bằng một hình tròn thông suốt lên đỉnh của vòm Dome, rất hoành tráng. Mộ Napoleon bằng khối đá đỏ đặt trên khối đá hoa cương màu xanh luc vùng Vosges. Khu lăng mộ được thiết kế trang trí rất cầu kỳ với nhiều tượng điêu khắc trên đá cẩm thạch, nhiều phù điêu và áng văn vinh danh các chiến công của vị vua trong các trận đánh chiến thắng, cùng với ánh sáng kỳ ảo khiến người xem có cảm giác như đang ở trong lăng mộ một Pharaon Ai Cập.
Cây thánh giá và nơi tưởng nhớ tổng tư lệnh - tổng thống De Gaul
Phần mộ tướng Duroc năm trong khu phía trước
Phần mộ tướng Foch bên cánh phải
Phần mộ tướng Vauban phía ánh trái
Xung quanh khu trung trung tâm là các căn phòng nhỏ chôn cất các vị tướng nổi tiếng của nước Pháp như Ferdinand Foch, Hubert Lyautey, Kleber, Lasalle, Mac-Mahon, Mangin, Nivelle, Rouget de Lisle… Tướng Leclerc của binh đoàn DB2, sau khi tử nạn máy bay vào năm 1947, cũng được vinh danh thống chế và chôn cất ở đây, trong thánh đường Saint-Louis. Riêng tướng De Gaulle, từ chối tất cả mọi vinh danh của nước Pháp, được chôn cất tại nơi ở cuối cùng của ông là làng Colombey-les-Deux-Eglises. Sau này, các tổ chức nhân dân Pháp xây dựng đài tưởng niệm tại làng là cây thánh giá Lorraine, biểu tượng của phong trào “Nước Pháp Tự Do” (France Libre) và một bảo tàng riêng biệt dành cho ông, kháng chiến Pháp chống lại Đức Quốc Xã.
Hiện vật trưng bày súng ngắn và hình ảnh các vị tướng
Khu trưng bày hiện vật súng trường qua các thời kỳ
Khu vực trưng bày giới thiệu về pháo binh
Mô hình trưng bày các loại súng pháo binh
Trưng bày các loại súng cối qua các thời kỳ
Trưng bày hiện vật súng hỏa mai qua các thời kỳ
Ở các khu trưng bày chuyên đề, có rất nhiều chiến cụ như gươm giáo, súng ngắn, súng trường, áo giáp... trưng bày trong nhà. Bên ngoài sân là các chiến cụ lớn như súng thần công của các thời kỳ, xe tăng thời kỳ thế chiến 1... cũng được trưng bày.
Khu trưng bày các loại súng thần công có mái che
Khu trưng bày các loại súng thần công ngoài trời
Với cuộc chiến tranh Đông Dương, bên cạnh rất nhiều tư liệu và hiện vật chung được trưng bày, bảo tàng cũng trưng bày một số hiện vật liên quan từ giai đoạn vua Gia Long - Nguyễn Ánh dựng nước cho đến trận chiến Điện Biên Phủ gắn liền với chiến trận của nước Pháp trong suốt 80 năm. Thanh kiếm Thái A của vua Gia Long, bộ triều phục của Nguyễn Tri Phương.
Thanh bảo kiếm Thái A của vua Gia Long trưng bày tại bảo tàng
Bộ triều phục của Nguyễn Tri Phương, màu đỏ trưng bày tại bảo tàng
Đặc biệt, việc trưng bày của bảo tàng có nhiều ứng dụng kỹ thuật công nghệ trình chiếu hiện đại. Khách tham quan được phát một bộ tai nghe với nhiều thứ tiếng để có thể tự mình khám phá các không gian trưng bày với lời thuyết minh tự động. Du khách cũng sẽ bất ngời với sự đồ sộ về các khu vực trình chiếu hiện vật kết hợp với phim tư liệu tại khu chủ đề trưng bày với nhiều hình thức tương tác khác nhau. Tất cả để giúp đem đến các trải nghiệm thú vị về lịch sử quân đội và các cuộc chiến tranh.
Trưng bày hình ảnh sử dụng kết hợp nhiều công nghệ trình chiếu và ánh sáng
Khu trưng bày chiến tranh thế giới 2
Khu trưng bày các vị tướng nổi tiếng trong chiến tranh thế giới 2
Hiện vật trưng bày trang phục của lính các quốc gia thời kỳ thế kỷ 16
Khu trưng bày giai đoạn 1958 – 1968
Hiện vật trang phục quân đội trưng bày tại bảo tàng
Trưng bày áo giáp và giáo sử dụng trong quân đội
Hiện vật trưng bày kèn và trang phục quân nhạc
Bên cạnh các hoạt động trưng bày, rất nhiều các hoạt động cộng đồng cũng được tổ chức trong khuôn viên bảo tàng. Hiện nay, tất cả mọi hoạt động vinh danh của nước Pháp đều được diễn ra tại Sân danh dự (Cour d`Honneur) của Les Invalides.
Nguyễn Thị Hải Vân