Nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” (12.1972 - 12.2022), 50 năm trao trả phi công Mỹ bị bắt giam tại các trại giam miền Bắc (1973 - 2023) Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) tổ chức Trưng bày chuyên đề “Khoảng lặng”.
Trưng bày gợi nhớ cho người xem về khoảng lặng sau các trận bom rải thảm, sau các trận đánh khốc liệt và những mất mát, hy sinh mà mỗi chiến sĩ, người dân đã trải qua trong 12 ngày đêm khói lửa cuối năm 1972; Khoảng lặng sau bức tường đá “Hilton - Hà Nội”, nơi phi công Mỹ suy nghĩ về cuộc chiến mà mình tham gia và cảm nhận về cuộc sống, con người Việt Nam; Khoảng lặng sau 50 năm, những cựu binh Mỹ quay trở lại thăm chiến trường xưa và thăm “Hilton - Hà Nội”.
Du khách nước ngoài tham quan Trưng bày
Trưng bày được thể hiện qua 2 nội dung Những ngày đỏ lửa và Sau bức tường đá. Ở nội dung Những ngày đỏ lửa, đó là những hình ảnh về quãng thời gian cuối tháng 12.1972, trong “vòng cung lửa” của các loại vũ khí hiện đại, cả bầu trời miền Bắc rung chuyển, nhuốm màu chớp đạn - màu của tang tóc, chia ly. Từng ngôi nhà, dãy phố Hà Nội, Hải Phòng phải hứng chịu những trận bom rải thảm của máy bay B52, khiến cho “đất rung, ngói tan, gạch nát”. Nhưng với niềm tin chiến thắng, quân dân Hà Nội, Hải Phòng đã nhanh chóng thích ứng cuộc sống, vừa sản xuất vừa chiến đấu. Bằng sự dũng cảm, sáng tạo trong chiến đấu, bộ đội ra-đa “Vạch nhiễu tìm thù”, bộ đội phòng không không quân như “Rồng lửa”, “Én bạc” xuất kích đánh bại cuộc tập kích chiến lược của đế quốc Mỹ, góp phần quyết định làm nên kỳ tích “Điện Biên Phủ trên không” của thế kỷ XX... Còn với nội dung Sau bức tường đá, đó là sau bức tường đá “Hilton - Hà Nội” phi công Mỹ có thời gian lắng lại để hiểu về cuộc chiến mà mình tham gia và cảm nhận về cuộc sống, con người Việt Nam. Từng lá thư gửi về gia đình, từng nét bút trong các bức tranh đều thể hiện chân thực cuộc sống của phi công Mỹ trong Trại giam Hoả Lò. Khi Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết, toàn bộ phi công Mỹ giam tại các trại giam ở miền Bắc Việt Nam được tập trung về Trại giam Hỏa Lò để trao trả cho Chính phủ Mỹ.
Chiếc kẻng làm từ vỏ bom
Trong không gian trưng bày chuyên đề, những tổ hợp trưng bày phần nào tái hiện lại giai đoạn lịch sử những năm 1964 - 1973 tại miền Bắc Việt Nam với: Hệ thống đường giao thông hào để người dân thuận tiện di chuyển, ẩn nấp khi có báo động phòng không; Chiếc kẻng làm từ vỏ bom, báo động cho người dân khẩn trương vào hầm trú ẩn mỗi khi máy bay địch tấn công; Hố tránh bom cá nhân còn gọi là hầm cá nhân, “hầm tăng xê” trên đường phố, với những chiếc nắp làm bằng bê tông cốt thép hoặc bện bằng rơm. Tấm rơm đậy nắp hầm thường được gọi là “con dúi”. Bên cạnh còn có những chiếc mũ bện từ rơm để tránh bom bi...
HOÀNG NGUYÊN