Báo “Cờ Giải Phóng”- cơ quan truyên truyền cổ động Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương xuất bản được 33 số báo. Số 1 ra ngày 10-10-1942, số cuối (số 33) ra ngày 18-11-1945.
Báo Cờ Giải Phóng- Cơ quan truyên truyền cổ động Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương (Ảnh minh họa)
Thời kỳ xuất bản bí mật trước Cách mạng tháng 8 năm 1945, Báo đăng rất nhiều bài tuyên truyền, phổ biến đường lối chính sách của Đảng, xây dựng Đảng, định hướng phong trào đấu tranh cách mạng, tin tức trong nước và quốc tế...
Liệt sĩ Phạm Hồng Thái (1895-1924) (Ảnh TLBTLSQG)
Đặc biệt, Cờ Giải Phóng số 6 ra ngày 28-7-1944 có đăng bài “Gương hy sinh Phạm Hồng Thái” của tác giả Phi Hùng cung cấp thêm những thông tin khá chi tiết về liệt sĩ Phạm Hồng Thái. Xin được giới thiệu nguyên văn bài báo cùng độc giả:“Gương hy sinh Phạm Hồng Thái
Hai mươi năm trước đây, ngày 9-6-1924, anh Phạm Hồng Thái đã liều mình vì nghĩa vụ. Anh đã dùng quả bom chính đáng để lên án và vạch rõ tội ác của đế quốc Pháp với hoàn cầu. Tiếng bom vang dội ấy đã làm cho các nước biết rằng: dân tộc Việt Nam không phải hèn nhát, vẫn đấu tranh để phá tan gồn xiềng nô lệ. Cũng tiếng bom ấy đã thức tỉnh đồng bào ta và ghi một trang chói lọi trên lịch sử cách mạng Việt Nam.
Phạm Hồng Thái người làng Do Nha, phủ Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An, Trung Kỳ, con một nhà tiểu viên chức. Thân sinh anh làm việc ở đất Bắc nên anh đã sống nhiều năm tại Hà Thành.
Lúc nhỏ, anh theo Tây học. Đến năm 18 tuổi, anh bức chí bỏ học. Trong khi kiếm ăn, anh làm quen với nhiều bạn có chí hướng bài Pháp và chơi thân với nhiều Hoa kiều định kiếm đường xuất dương.
Đầu năm 1924, anh cùng hơn mười bạn khác trốn qua Xiêm rồi sang Tàu. Trên đất Tàu, anh hết sức nghiên cứu chủ nghĩa cách mạng và tổ chức Việt kiều ở đó. Anh nói tiếng Quảng Đông thạo nên ít người nhận ra anh là người Việt Nam. Anh cùng một số thanh niên đứng ra lập “Tâm tâm xã”, một tổ chức cách mạng lấy việc giải phóng dân tộc làm mục đích.
Tháng 5 năm 1924, “Tâm tâm xã” được tin Méc-lanh (Merlin), Toàn quyền Đông Dương sắp qua Tàu và Nhật Bản để điều đình với hai chính phủ Tàu, Nhật về vấn đề trục xuất Việt kiều ở hai nước đặng ngăn ngừa cuộc vận động giải phóng của dân tộc Việt Nam.
“Tâm tâm xã” họp hội nghị, tìm cách đối phó. Trước hội nghị, Phạm Hồng Thái đứng ra dũng cảm lĩnh trách nhiệm ám sát tên “cáo già” Méc-lanh để phá chính sách ác độc của nó.
Với một quả bom, một khẩu súng ngắn, Phạm Hồng Thái ra đi cùng mấy đồng chí giúp việc. Anh dùng hết mưu trí can đảm theo dõi Méc-lanh từ Hương Cảng đến Thượng Hải và Hoành Tân. Mãi chưa có dịp hành động, anh phải chờ lúc Méc-lanh sang Nhật trở về Quảng Đông thì mới thi hành được kế hoạch ám sát. Đúng ngày 19-6-1924, Méc-lanh đến dự tiệc tại khách sạn Vực-đa-lợi (Victoria) trong tô giới Sa Diện của Pháp ở Quảng Châu.
Phạm Hồng Thái khôn ngoan đóng vai một phóng viên báo Tàu nên được tự do đi lại trong khách sạn. Quả bom anh dấu trong hòm ảnh. Giữa lúc bọn giặc nước đang phè phỡn tưng bừng trên bàn rượu, Phạm Hồng Thái vờ chụp ảnh để đăng báo, ném máy ảnh vào giữa bàn ăn. Một tiếng nổ vang. Đèn tắt. Nhiều tây đầm trúng bom chết. Toàn quyền Méc-lanh bị thương ở chân.
Ngoài khách sạn, truyền đơn, áp phích của “Tâm tâm xã” kể tôi giặc Pháp đã rải khắp nơi làm sôi nổi dư luận.
Ném bom xong, Phạm Hồng Thái chạy ra vườn hoa gần đấy. Mấy người lính canh gác khách sạn đuổi theo. Anh quay lại bắn súng chỉ thiên và ôn tồn, thống thiết bày tỏ nỗi nhục mất nước, kêu gọi lòng yêu nước thương nòi của họ, khiến họ phải quay lại.
Anh ra bờ sông Châu Giang, phía sau Sa Điện, tìm chỗ hẹn có thuyền đón. Nhưng vì lạc đường và đằng sau, quân thù đuổi gấp, anh phải nhảy xuống sông, gửi tấm thân cho giòng nước bạc.
Về sau, xác anh được an táng tại Hoàng Hoa Cương, nơi cả dân Tàu phụng thờ 72 liệt sĩ của họ đã vì nước bỏ mình.
Phạm Hồng Thái! Mỗi khi nhắc tới tên anh, mỗi khi kể tới tiểu sử của liệt sĩ, lòng chúng ta không khỏi hồi hộp tự hỏi: Ta đã làm được gì để rửa thù cho nước, để cứu giống nòi khỏi cảnh trâm luân? Và chúng ta nắm tay, dấn bước, noi gương anh dũng của Phạm Hồng Thái, quyết một phen sống mái với Nhật-Pháp, giải phóng cho nước nhà”
Khách sạn Victoria, Sa Diện, Quảng Châu, Trung Quốc, nơi liệt sĩ Phạm Hồng Thái ném bom mưu sát Toàn quyền Méc lanh, ngày 19/6/1924.(Ảnh TLBTLSQG)
Bà Cao Thị Chất, phu nhân liệt sĩ Phạm Hồng Thái viếng mộ ông tại Đài liệt sĩ Hoàng Hoa Cương, Quảng Châu, Trung Quốc.(Ảnh TLBTLSQG)
Khí phách, sự hy sinh anh dũng của liệt sĩ Phạm Hồng Thái là tấm gương sáng để các thế hệ người Việt Nam yêu nước noi theo. Một trong những người cháu ruột của liệt sĩ Phạm Hồng Thái chính là Trung tướng Phạm Hồng Sơn, phu quân của PGS. TS Đặng Anh Đào là người con gái thứ 3 của cố Giáo sư Đặng Thai Mai. Trung tướng Phạm Hồng Sơn cùng làm rể một nhà với cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp – vị Đại tướng Nhân dân vừa mới qua đời ít ngày trước đây. Gia đình Cố Giáo sư Đặng Thai Mai có ba người con rể đều là những tướng lĩnh nổi tiếng là Đại tướng Võ Nguyên Giáp - phu quân GS Đặng Bích Hà, Trung tướng Phạm Hồng Cư - phu quân PGS Đặng Thị Hạnh và Trung tướng Phạm Hồng Sơn - phu quân của PGS.TS Đặng Anh Đào.
(Tường Khanh – Ban XHND & HTTB)